Na rynku sporo jest książek związanych z tematyką lean i agile, zarządzaniem w IT, wytwarzaniem oprogramowania, pracą z zespołem… Coraz częściej pojawiają się, niekoniecznie udane (uszy bolą od przeinaczeń scrumowych), tłumaczenia zagranicznych tytułów. Nie sposób i nie warto czytać wszystkiego. Dlatego lubię polecenia, sprawdzone tytuły. Poszukując inspiracji, poprosiłam praktyków i trenerów Scruma oraz Kanbana o wytypowanie 3-4 tytułów książek, które ich zdaniem warto przeczytać, żeby poszerzyć horyzonty pracy w duchu lean i agile. Nie narzucałam formy, poprosiłam jedynie o uzasadnienie wyboru.
Różnorodność propozycji imponuje, pod każdym względem. Znajdziecie pośród nich książki popularnonaukowe, specjalistyczne, poradniki, jedne napisane lekko, nawet w formie komiksu, inne mniej przystępnym językiem branżowym; wydane w ostatnich latach i dostępne na rynku od kilku dekad. Część została przetłumaczona na język polski, inne nie. Gros z nich to książki o tym, jak funkcjonuje umysł człowieka i jak wpływa na nasze zachowania – w skali mikro (pojedyncza osoba, zespół czy organizacja), ale i makro (prawa rządzące światem). Są też tytuły o transformacji organizacji, kreatywnych technikach pracy, zarządzaniu i wytwarzaniu oprogramowania. Jak napisał Tomasz Wykowski we wstępie do swoich propozycji: (…) liczy się nie tylko książka, ale też czytelnik, moment, w którym ją czytasz i pytania, na które chcesz znaleźć odpowiedzi. Zapraszam do lektury. Mam nadzieję, że zaproponowane książki pomogą Wam znaleźć odpowiedzi na nurtujące Was pytania.
—
Andy Brandt – praktyk i propagator Scrum i innych metod agile, pierwszy Professional Scrum Trainer (PST) w Polsce, doświadczony manager, project manager i trener, autor książki Agile w Praktyce, bloger
- Frederic Laloux: Pracować inaczej (Reinventing Organizations) oraz Brian Robertson: Holacracy
Choć często mówimy o „transformacji organizacji”, Agile/Lean są dość wąskimi metodami (pierwsze skupione na IT i oprogramowaniu, drugie na optymalizacji powtarzalnych procesów) – nie są tak naprawdę całościową odpowiedzią na pytanie, jak zrobić lepsze, zwinne, humanitarne organizacje. Trwają poszukiwania czegoś szerszego, większego i bardziej uniwersalnego. W tym kontekście warto przeczytać dwie książki: Frederica Laloux Reinventing Organizations opowiada o takich poszukiwaniach, a Holacracy Briana Robertsona opisuje Holakrację, całościowy system dla zwinnej organizacji, który ma moim zdaniem dużą przyszłość.
- Chris Anderson: Makers
W ramach poszerzania horyzontów warto wiedzieć co dzieje się poza “naszym tematem” i poczytać o zmianach w sposobie wytwarzania dóbr materialnych – znane nam wszystkim drukarki 3D to forpoczta nowej ery wytwórczości – o tym opowiada świetnie Makers Chrisa Andersona.
Poradnik rzymskiego magnata na temat zarządzania niewolnikami… to oczywiście sztuczka intelektualna. Marcus Sidonius Falx nigdy nie istniał, niemniej książka ma solidnie podstawy historyczne – autor jest historykiem starożytności na uniwersytecie w Cambridge, autorem szeregu publikacji na ten temat. Niewolnictwo było istotnym elementem rzymskiego społeczeństwa i ekonomii, zachowały się więc różne źródła na temat tego, w jaki sposób zarządzano niewolnikami – autor po prostu zebrał je w formie modnej współcześnie – poradnika w amerykańskim stylu. Jest to materiał do wielu ciekawych refleksji – nad tym, jak wiele się zmieniło od tamtych czasów, ale także jak wiele rzeczy jest w ludzkiej naturze niezmiennych.
—
Paweł Brodziński – Lider w Lunar Logic, Lean i Agile coach, trener, prelegent, bloger
- Daniel Kahneman: Pułapki myślenia. O myśleniu szybkim i wolnym (Thinking Fast and Slow)
Książka, którą według mnie powinna przeczytać każda osoba zajmująca się jakimkolwiek liderowaniem albo managementem, ale również każdy, kto bezpośrednio pracuje z klientem. Wiedza o tym, jak funkcjonuje ludzki mózg i z jakimi tzw. cognitive biases (pol. błędy poznawcze) się nieświadomie mierzymy, bardzo pomaga zrozumieć drugą osobę, a to przekłada się na lepszą współpracę.
- Don Reinertsen: Principles of Product Development Flow
Podejście Dona Reneirtsena do tworzenia produktów wykracza daleko poza typowe mechanizmy, które widzimy w zespołach, a które sprowadzają się najczęściej do priorytetyzacji. W rzeczywistości duża część produktów czy ficzerów nie powinna być w ogóle tworzona, ale nie mamy sensownych narzędzi, żeby o tym racjonalnie dyskutować. Z kolei kiedy przychodzi do kompromisów typu, który produkt najpierw, albo która funkcjonalność jest pilniejsza, zwykle wybieramy „na czuja”. Don Reinertsen daje nam narzędzia, bazujące na ekonomii, pomagające wybierać sensownie, a przy tym oferuje całą listę taktyk, które pomagają poprawić efektywność naszej pracy. Mimo, że książka do lekkich nie należy, to zdecydowanie warta jest poświęconego czasu.
- Olav Maassen, Chris Matts: Commitment: Novel about Managing Project Risk
Real Options to model zapożyczony z branży finansowej, ale w formie promowanej przez Chrisa Mattsa i Olava Maassena nadaje się nie tylko jako model wspomagający podejmowanie decyzji w kontekście zawodowym, ale i szerzej: w życiu. Commitment sprzedaje ideę Real Options w super-przystępnej formie: komiksu. Nie dość że czyta się szybko, łatwo i przyjemnie, to jeszcze dostajemy bardzo uniwersalny model, który daje się wykorzystywać na co dzień. A Real Options to nie jedyny model który znajdziemy w książce.
—
Kate Terlecka – trener akredytowany Scrum.org i założycielka Brass Willow, współprganizatorka Scrum Days Poland
Z książkami u mnie jest dość dziwnie. Mam ich na półce dużo, ale dłużej przeżywają tylko te, z których da się efektywnie korzystać już po przeczytaniu. Tryb życia i pracy nie pozwala mi na czytanie długich tomów, więc obchodzę to w dwójnasób. Jeśli jakaś książka zostanie udostępniona jako audiobook, od razu ją kupuję i słucham podczas długich samochodowych lub samolotowych podróży. A jeśli jest papierowa, to zwykle to zbiór technik i praktyk, do których mogę wracać, przygotowując się do wydarzenia, warsztatu czy prelekcji.
- Miłosz Brzeziński: Głaskologia
To dla mnie książka niezwykła. Pierwsza naprawdę dobra książka o motywacji, napisana przez Polaka, dla Polaków, więc nie trzeba zakładać filtra na amerykańskie różowe okulary i zamaszystą retorykę. Brzeziński umie opowiadać, a w książce jest mnóstwo badań, w tym bardzo świeżych (książka wydana została w 2014 roku, a badania w niej zawarte były z 2013). Do tego sam autor świetnie przeczytał audiobook. Wracałam do niego już trzykrotnie i za każdym razem odkrywam coś nowego.
- Nassim Taleb: Antykruchość. O rzeczach, którym służą wstrząsy (Antifragile: Things That Gain from Disorder)
To książka na którą natknęłam się w Audiotece, zanim o niej usłyszałam w szerokim świecie. A jest to książka, która dała mi najwięcej do myślenia od dobrych 10 lat. Autor, były makler giełdowy, odkrywa na nowo prawa rządzące światem, o których świat zdaje się zapomnieć. Czarne Łabędzie, czyli nieprzewidziane zjawiska o ogromnej sile, czy jatrogenia, czyli efekt uboczny przysięgi Hipokratesa, pokazują jak działa natura – także w biznesie.
Jeśli możecie, polecam jednak wersję oryginalną, bo ta polska niewiele się od niej różni. Tłumacz upodobał sobie kalki językowe do tego stopnia, że niektórych słów nie ma w słowniku języka polskiego.
- Dave Gray, Sunni Brown, James Macanufo: Gamestorming: A Playbook for Innovators, Rulebreakers, and Changemakers
A to książka do której wracam regularnie, jeśli mam do czynienia z procesami kreatywnymi, tworzeniem, przerabianiem, łączeniem czy poznawaniem. Książka daje arsenał technik i sztuczek do kreatywnego rozwiązywania problemów. Ma też niejedną bardzo silną technikę do tworzenia modeli biznesowych (jak Business Model Canvas), czy sprzedaży. Uniwersalne narzędzie w formie książki kucharskiej z obrazkami.
- Desmond Morris: Naga Małpa (The Naked Ape)
To książka, do której przeczytania przyjaciel namawiał mnie od roku, przy czym jak ją rozpoczęłam, to zarwałam noc. Książka właściwie nic nie odkrywa. Ale pokazuje człowieka jako gatunek chłodnym okiem zoologa. Pozwala to zaobserwować ludzkie zachowania pod zupełnie innym kątem. Opisuje mechanizmy walki, struktury społeczne, budowę mózgu. Pokazuje przy okazji, jakie zachowania są dla nas naturalne, i daje do myślenia, jak to wykorzystać w pracy z zespołami i biznesie.
—
Tomasz Wykowski – pierwszy polski Certyfikowany Trener Scrum (CST), coach, prelegent, inicjator i współorganizator inicjatywy ALE Kraków
Zacznijmy od tego, że nie ma „najlepszych” książek Agile i Lean. Te książki, które mnie zainspirowały, mogą wydać Ci się nudne. Tych, które Ciebie zachwycają, ja mogę nie zrozumieć. Tak więc liczy się nie tylko książka, ale też czytelnik, moment, w którym ją czytasz i pytania, na które chcesz znaleźć odpowiedzi. Opisując inspirujące książki, nie chcę też pisać o klasyce gatunku, napisanej przez dobrze znanych autorów, takich jak Mike Cohn, Mary i Tom Poppendieck, Jeffrey K. Liker, czy Craig Larman i Bas Vodde. Raczej skupię się na trzech pozycjach, które w polskim Agile są chyba poza „głównym nurtem”.
- Erick Berne: W co grają ludzie (Games People Play)
Berne jest autorem Analizy Transakcyjnej – patrzenia na ludzkie zachowania jako wymianę informacji, gratyfikacji i kar pomiędzy trzema elementami Ja, czyli Dorosłym, Dzieckiem i Rodzicem. “W co grają ludzie” przeczytałem jeszcze na studiach, kiedy głęboko wierzyłem, że do końca życia będę programistą. Analiza Transakcyjna, a szczególnie książki Berne’a, są świetnym wprowadzeniem w świat psychologii zachowań ludzkich. Pozwalają zrozumieć początkującym (i doświadczonym) Agile Coachom, że nasze reakcje są dużo bardziej skomplikowane niż to, co często próbują nam wcisnąć eksperci od „motywacji” i „zarządzania ludźmi” (o „zarządzaniu zasobami ludzkimi” nie wspomnę).
- Gerald M. Weinberg: Quality Software Management: Systems Thinking
O ile Berne jest przynajmniej dobrze rozpoznawany w środowisku psychologów, tak Weinberg jest, według mojej wiedzy, bardzo słabo znany w Polsce. A szkoda, bo jego książki zawierają tony przemyśleń na temat systemów zarządzania tworzeniem oprogramowania. Systems Thinking wydana prawie 20 lat temu jest bardziej aktualna niż wiele zeszłorocznych pozycji. Ciekawe przykłady, świetny język i (co jest rzadkością) bardzo dobre wprowadzenie do myślenia systemowego, umiejętności tak kulejącej u wielu decydentów. Oczywiście nie jest to jedyna książka Weinberga, więc jeżeli Ci się spodoba, to zaglądnij też do pozostałych.
- Peter R. Scholtes: Leader’s Handbook
Scholters był konsultantem ds. zarządzania i wielkim propagatorem idei Edwarda Deminga. W tej książce zabiera nas na wycieczkę po 150 letniej historii zarządzania i pokazuje jak XIX-wieczne koncepcje dalej są obecne w naszym sposobie myślenia. Leader’s Handbook opisuje, jak powstały i jak działają japońskie systemy produkcji, znane na zachodzie pod nazwą Lean Manufacturing (Szczupła Produkcja). Wyjaśnia jak budować organizację oraz jak zrozumieć i uszczęśliwić klienta. Na koniec wreszcie przytacza dość pokaźną listę argumentów przeciw narzędziom oceny rocznej (ang. performance appraisal). Inaczej mówiąc, tłumaczy jakie kompetencje powinien mieć lider organizacji, co powinien robić, a czego unikać.
—
A jakie tytuły Wy proponujecie? Napiszcie o książkach, które Was zainspirowały, poruszyły, dały nowe spojrzenie na problemy i wyzwania, z którymi stykacie się w pracy.
Źródło zdjęcia: https://www.flickr.com/photos/ginnerobot/4552277923/